حاملگی و دیابت

زنان مبتلا به دیابت(نوع یک یا دو) که قصد بارداری دارند باید قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کرده و مراقبتهای قبل ، حین و بعد از بارداری را جدی بگیرند.

مراقبتهای قبل از بارداری

زمانی كه دیابت و مسائل پیرامون آن را به خوبی شناختید ، می توانید برای باردار شدن برنامه ریزی كنید . شما می توانید با اندازه گیری مرتب قندخون و ارتباط دائم با پزشك معالج و پزشك متخصص زنان ، قندخون خود را تحت كنترل درآورید . برای انجام بهترین مراقبتهای قبل از بارداری ، گروههای زیر لازم است به شما كمك كنند:

·     پزشك معالج شما كه برای كنترل دیابت به او مراجعه می كردید

·     متخصص زنان

·     متخصص تغذیه كه برنامه غذایی صحیح را برای رسیدن به كنترل مطلوب قندخون طراحی می نماید

·     متخصص آموزش دیابت كه شما را با مسائل مختلف دیابت و مراقبتهای صحیح آن آشنا می سازد

به خاطر داشته باشید ، برای داشتن حاملگی سالم لازم است قند خون خود را قبل از بارداری ، در طول بارداری و بالاخره پس از زایمان در محدوده طبیعی نگه دارید.

مراقبتهای دوره ی حاملگی

 مصرف قرصهای خوراكی پایین آورنده قندخون یا انسولین در طول دوران بارداری

اگر به دیابت نوع یك (دیابت وابسته به انسولین ) مبتلا هستید، در دوران بارداری ، نیاز بدن شما به انسولین زیاد می شود.

این  افزایش نیاز به ویژه در سه ماه آخر بارداری به علت وجود هورمونهای جفت دیده می شود. هورمون جفت به رشد جنین كمك می كند اما در همان زمان جلوی فعالیت انسولین بدن مادر را می گیرد در نتیجه نیاز به انسولین افزایش می یابد.

 اگر به دیابت نوع 2 مبتلا هستید برنامه درمانی شما عوض می شود اگر برای كنترل دیابت قرصهای خوراكی پایین آورنده قندخون مصرف می كنید این قرصها را به علت احتمال مطرح شده برای ایجاد نقایص جنینی نباید در دوران بارداری استفاده نمایید . پزشك شما قبل از باردار شدن ممكن است درمان با انسولین را برای كنترل قندخون شروع كند.

مصرف غذا در دوران بارداری

اصولاً افراد مبتلا به دیابت برنامه غذایی مرتبی دارند در طول حاملگی برای پیشگیری از افزایش یا كاهش زیاد غلظت قندخون لازم است با متخصص تغذیه و پزشك معالج خود مشورت كنید. با این كار به كنترل قندخون خود كمك می نمایید . اگر در شروع حاملگی وزن شما بیش از حد معمول بود ، نباید سعی كنید وزن خود را كم نمایید . پزشك و متخصص تغذیه در مورد نحوه افزایش وزن در طول دوران بارداری شما را راهنمایی خواهند كرد. اگر در شروع حاملگی وزن مطلوب داشته باشید انتظار می رود تا پایان بارداری 11 ـ 7 كیلوگرم اضافه وزن پیدا كنید . خانم های لاغر لازم است افزایش وزن بیشتری در طول بارداری داشته باشند .

انجام ورزش در دوران بارداری

ورزش به ویژه در دیابتی های نوع 2 یكی از اصول اساسی درمان است . همان طور كه می دانید ورزش همراه با برنامه غذایی صحیح ، در كنترل قندخون نقش اساسی دارد. در مورد ورزش كردن در دوران بارداری حتماً سؤالاتی برایتان مطرح می شود كه در این مورد باید با متخصص آموزش دیابت مشورت نمایید . ورزش در دوران بارداری به وضعیت سلامت شما كمك خواهد كرد. اما اگر مبتلا به :

·        فشارخون بالا

·     مشكلات چشمی، كلیوی یا قلبی

·     آسیبهای عروقی دیگر

·     آسیب اعصاب

هستید لازم است در مورد خطرهای ورزش در دوران بارداری ، با پزشك خود مشورت كنید. به طور كلی در دوران بارداری نباید ورزشهای كششی اندام یا به اصطلاح ورزشهای كششی سنگین انجام دهید. بهترین ورزش ها برای دوران بارداری ، پیاده روی و شنا است.

مراقبتهای بعد از بارداری

زایمان فرد مبتلا به دیابت

نزدیك زمان زایمان ، پزشك جنین را از نظر میزان رشد و وضعیت سلامت بررسی می كند و سپس درباره نحوه زایمان تصمیم می گیرد.

ممكن است به طور طبیعی زایمان كنید یا بنا به نظر پزشك زایمان سزارین داشته باشید. پزشك تلاش می كند كه در طول زایمان و تولد نوزاد، قندخون شما را كنترل نماید . در شروع زایمان نیاز به انسولین كم می شود به گونه ای كه گاهی اوقات در طول زایمان یا حتی 72 ـ 24 ساعت بعد از تولد نوزاد نیز ، به تزریق انسولین احتیاج نیست .

بعد از تولد نوزاد                                     

بعد از تولد نوزاد بدن شما به علت فعالیت زیاد در دوران بارداری ، به استراحت نیاز دارد. برخی مادران در طول چند هفته اول پس از تولد میزان قندخونشان بهتر می شود و بر عكس بعضی دیگر قندخونشان به سرعت بالا می رود، بنابراین وضعیت كنترل قندخون در این مدت قابل پیش بینی نیست.

تغذیه نوزاد با شیر مادر برای مادران دیابتی بسیار خوب است اما ممكن است غلظت قندخون قابل پیش بینی نباشد همچنین ممكن است تغییر در الگوی خواب و غذا سبب افت قندخون شما شود. از این رو همانند دوران قبل از بارداری ، در كنترل قندخون خود كوشا باشید

تغذیه نوزاد با شیر مادر

برای پیشگیری از افت قندخون در طول دوران شیردهی لازم است :

·     قبل یا در طی شیردهی ، یك میان وعده حاوی پروتئین و كربوهیدرات ( ساندویج ، نان و گوشت و …) مصرف كنید.

·     به مقدار كافی مایعات بنوشید طوری برنامه ریزی كنید كه در حین شیردهی آب یا چای بدون شیرینی مصرف نمایید.

·     اگر در زمان شیردهی دچار كاهش قندخون شدید، شیردهی را متوقف سازید و برای برطرف كردن حالت افت قندخون ، یك ماده غذایی مصرف كنید.

·     اگر به فرزند خود شیر می دهید به انرژی بیشتری نیاز دارید و در این مورد باید با متخصص تغذیه و پزشك خود مشورت نمایید.

نكته : در صورت حاملگی فرد دیابتی به 3 نكته مهم باید توجه داشته باشد:

·     اجرای رژیم درمانی منظم

·     درمان شدید دیابت

·     طبیعی كردن HbA1cقبل از حاملگی

نكته: باید دانست كه ناهنجاریهای جنینی در فرد باردار دچار دیابت قندی 4 تا 10 برابر بیشتر از افراد عادی است.